در روزهای اخیر، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کاربران ایرانی حوزه ارزهای دیجیتال این است که با فعال شدن مکانیسم ماشه، چه سرنوشتی در انتظار دارایی‌هایشان خواهد بود. پرسش‌های اساسی این روزها حول این محور می‌چرخد که آیا ارزهای دیجیتال ایرانیان همچنان امن باقی می‌مانند یا خطر مسدود شدن دارایی‌ها وجود دارد؟ همچنین بسیاری نگرانند که محدودیت‌های تازه‌ای در دسترسی به صرافی‌های خارجی ایجاد شود. این نگرانی‌ها باعث شده بحث درباره پیامدهای مکانیسم ماشه در بازار کریپتو بیش از هر زمان دیگری داغ شود.
مکانیسم ماشه چیست؟
مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک یکی از بندهای مهم در توافق برجام است که به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریم‌های پیشین را بدون نیاز به رأی‌گیری مجدد بازگردانند. این سازوکار در ابتدا با هدف کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران طراحی شد، اما پیامدهای آن در حوزه مالی و تجاری نیز بسیار گسترده است.
با بازگشت تحریم‌ها، بسیاری از موسسات مالی و شرکت‌های بین‌المللی برای جلوگیری از جریمه‌های سنگین مجبور می‌شوند هرگونه تعامل با ایران را متوقف کنند. در این میان، صرافی‌های خارجی ارز دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیستند و افزایش فشارهای حقوقی و ریسک‌های تحریمی، این پلتفرم‌ها را به سمت محدود کردن یا حتی مسدود کردن حساب کاربران ایرانی سوق می‌دهد.
تأثیر مکانیسم ماشه بر دسترسی ایرانیان به صرافی‌های خارجی
ایرانیان طی سال‌های گذشته برای سرمایه‌گذاری و معامله رمزارزها عمدتاً به صرافی‌های بین‌المللی متکی بوده‌اند؛ چراکه این صرافی‌ها حجم نقدینگی بالاتر، امکانات معاملاتی متنوع‌تر و امنیت بیشتری نسبت به اغلب صرافی‌های داخلی فراهم می‌کنند. اما تشدید تحریم‌ها و اجرای مکانیسم ماشه، این دسترسی را بیش از پیش دشوار می‌کند.
در چنین شرایطی، صرافی‌های خارجی مانند بایننس، کوین‌بیس و سایر پلتفرم‌های مطرح، به دلیل ریسک بالای همکاری با کاربران ایرانی، معمولاً سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای اتخاذ می‌کنند؛ از جمله مسدودسازی حساب‌ها، عدم امکان برداشت دارایی یا جلوگیری از ثبت‌نام کاربران با آی‌پی ایران. حتی در مواردی مشاهده شده که جابه‌جایی استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر (USDT) به کیف‌پول‌های مرتبط با کاربران ایرانی متوقف یا بلوکه شده است.
ریسک‌های استفاده از صرافی‌های خارجی
نگهداری سرمایه در صرافی‌های خارجی برای کاربران ایرانی همواره با ریسک همراه است. استفاده از VPN یا هویت غیرایرانی شاید در کوتاه‌مدت راهکاری برای دسترسی باشد، اما خطر مسدود شدن ناگهانی دارایی‌ها را از بین نمی‌برد. تجربه‌های گذشته نشان داده که حتی کاربران حرفه‌ای نیز ممکن است به‌یکباره دسترسی خود به دارایی‌ها را از دست بدهند.
توصیه‌های مهم برای کاربران ایرانی
با وجود تمام محدودیت‌ها، برخی راهکارها می‌تواند ریسک را کاهش دهد:
پرهیز از نگهداری مبالغ بالا در حساب صرافی‌های خارجی و انتقال سریع دارایی‌ها به کیف‌پول شخصی.
در نظر گرفتن این احتمال که استیبل‌کوین‌های متمرکز مانند تتر نیز در شرایط خاص می‌توانند بلوکه شوند.
انتخاب صرافی‌های داخلی معتبر و دارای پشتوانه به عنوان جایگزین مطمئن‌تر، به‌ویژه برای معاملات روزمره.
پیگیری اخبار و قوانین جدید برای کاهش احتمال غافلگیری.
جمع‌بندی
مکانیسم ماشه اگرچه ابزاری سیاسی در سطح بین‌الملل است، اما آثار مستقیم آن در زندگی کاربران ایرانی به‌وضوح دیده می‌شود. سخت‌تر شدن دسترسی به صرافی‌های خارجی، افزایش ریسک بلوکه شدن دارایی‌ها و محدودیت در جابه‌جایی رمزارزها مهم‌ترین پیامدهای آن هستند. در چنین فضایی، آگاهی، مدیریت دقیق دارایی و تکیه بیشتر بر صرافی‌های داخلی می‌تواند به کاربران ایرانی کمک کند تا در برابر فشارهای تحریمی کمتر آسیب‌پذیر باشند.
